Warszawa, 18 grudnia 1945 r. Sędzia śledczy Alicja Germasz przesłuchała niżej wymienioną w charakterze świadka. Świadek została uprzedzona o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz o znaczeniu przysięgi. Sędzia odebrała od niej przysięgę, po czym świadek zeznała, co następuje:
Imię i nazwisko | Maria Iwanicka |
Data urodzenia | 27 stycznia 1913 r. |
Imiona rodziców | Piotr i Helena |
Miejsce zamieszkania | Warszawa, ul. Szustra 18 m. 1 |
Zajęcie | protokolantka Polskiego Czerwonego Krzyża |
Wyznanie | rzymskokatolickie |
Karalność | niekarana |
W połowie sierpnia 1945 roku byłam obecna jako protokolantka PCK przy ekshumacji dokonywanej przez Miejski Zakład Pogrzebowy na pl. Mirowskim, róg Elektoralnej, Chłodnej i Solnej. Tam z głębokiego leja, po odsypaniu go, wydobyto około 50 zwłok, niektóre były zachowane w całości, niektóre były zmiażdżone, poprzecinane, w leju tym bowiem obok ciał ludzkich znajdowały się porzucone różne rzeczy, jak riksza, dwie wagi, koła. Robiło to wrażenie, jakby rzeczy te były celowo tam wrzucone.
Trupy ludzkie znajdowały się w pozycjach przypadkowych, porzucone jeden na drugi w różnych pozycjach. Niektóre z ciał miały ślady postrzałów w tył głowy. U niektórych zauważyłam języki wysunięte, co by świadczyło o tym, że ludzie ci byli wrzuceni żywi do dołu. Ciała na ogół były zachowane dobrze, zachowały się również części ubrania. Zidentyfikowano 50 procent ogólnej liczby ciał.
Ekshumacja ta była robiona na skutek zawiadomienia księdza proboszcza z parafii przy ul. Chłodnej oraz zgłoszeń mieszkańców tej dzielnicy. Miejsce, gdzie znajdował się zasypany lej, zostało wskazane przez właścicielkę kiosku spożywczego znajdującego się na rogu ul. Solnej i pl. Mirowskiego.
Od przypadkowych przechodniów znajdujących się przy ekshumacji słyszałam, że w czasie powstania w tym miejscu (nad tym dołem po bombie) Niemcy rozstrzeliwali Polaków spośród tych, którzy byli prowadzeni z innych dzielnic Warszawy na Wolę. Rozstrzelani byli wrzucani do leja przez następną partię Polaków, która z kolei była rozstrzeliwana.
Nadmieniam, że dokładne protokoły z powyższej ekshumacji z wykazem osób zidentyfikowanych znajdują się w PCK.
Nadmieniam, że przy ekshumacji lekarz żaden nie był obecny.
Odczytano.