Warszawa, 24 listopada 1949 r. Mgr Irena Skonieczna, działając jako członek Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, przesłuchała niżej wymienioną osobę, która zeznała, co następuje:
Nazwisko i imię | Helena Skiba z d. Stępień |
Data i miejsce urodzenia | 25 września 1908 r., Laski, pow. Grójec |
Imiona rodziców | Jan i Zofia z d. Małek |
Zawód ojca | woźny w wojskowości |
Przynależność państwowa i narodowość | polska |
Wyznanie | rzymskokatolickie |
Wykształcenie | szkoła powszechna |
Zawód | dozorczyni domu |
Miejsce zamieszkania | Warszawa, ul. Wilanowska 22 m. 1 |
Karalność | niekarana |
Dnia 19 czy 20 września 1944 roku na ul. Wilanowską weszli Niemcy – Wehrmacht wraz z Ukraińcami. Godzina mogła być 8.00, czy 9.00 rano. Mieszkańcy naszego domu, czyli nr 22 znajdowali się w piwnicy. Ukraińcy kazali wszystkim wychodzić z piwnic, podpalili je. Jednocześnie wyrzucali ludzi z domu nr 18 przy Wilanowskiej. Kazali wychodzić na podwórze w kierunku ul. Okrąg przez dom nr 4 przy tej ulicy. Domy te należały do jednego właściciela i dlatego były ze sobą połączone. Podwórze nr 18 było tak samo połączone z naszym.
Na podwórzu Niemcy zatrzymywali mężczyzn, a kobietom z dziećmi kazali wychodzić. Mężczyzn rozstrzeliwali od razu. W chwili, gdy zatrzymali mojego męża, straciłam przytomność, dlatego nie wiem nic, co się działo dalej.
Po powstaniu, w połowie kwietnia 1945 roku, PCK przeprowadzał ekshumację na tym terenie. Znajdowały się tu trzy zbiorowe mogiły: jedna na podwórzu domu bankowego Okrąg 2, druga na naszym podwórzu, a trzecia na placu Wilanowska 16. W mogile trzeciej znajdowało się ponad 150 osób, jak słyszałam.
Skąd były te zwłoki, nie wiem. W mogile na naszym podwórzu leżały 53 ciała, w tym jedna kobieta. Leżał tutaj także mój mąż Mikołaj Skiba, szwagier Marian Budzik, jego kolega Mieczysław Tomczyk, Tadeusz Dziadkiewicz i brat jego żony, Breja. Więcej nazwisk nie pamiętam.
Bliższych szczegółów o zbrodni na podwórzu domu Okrąg 2 może udzielić Stefan Pacia, który miał sklep szewski przy ul. Wilanowskiej naprzeciw posesji nr 22.
Na tym protokół zakończono i odczytano.