WŁADYSŁAW MAŚLANKA

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Plut. Władysław Maślanka, ur. w 1899 r., funkcjonariusz policji, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowany przez NKWD w nocy z 9 na 10 kwietnia 1941 r. w mieszkaniu przy ul. Chodorowskiego 11A m. 2 i odwieziony do więzienia.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Do 15 lipca 1941 r. przebywałem w więzieniu Brygidki we Lwowie, następnie do 16 września w więzieniu Włukianówka [Łukianówka] w Kijowie, a do marca 1942 r. w więzieniu w Nikołajewie, do czerwca w Starobielsku, a stamtąd wywieziony do łagru Workuta.

4. Opis obozu, więzienia:

W Brygidkach życie i warunki higieniczne możliwe, najwięcej dokuczała ciasnota. W Kijowie warunki higieniczne poniżej krytyki, cele tak były zapluskwione, że spać absolutnie nie było można. W więzieniu w Nikołajewie (dawny carski pałac) warunki pod każdym względem możliwsze od wyżej opisanych, w Starobielsku (cerkiew prawosławna) ciężko, lecz nieco więcej swobody. W łagrze (obozie pracy) Workuta, w tundrze na północy, mieszkanie w namiotach, warunki bardzo ciężkie.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W więzieniach we Lwowie i w Nikołajewie byli Polacy, Żydzi i Ukraińcy spod znaku OUN [Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów], z którymi często powstawały spory i kłótnie. W Kijowie mieszkaliśmy wspólnie z obywatelami sowieckimi, z którymi poza wyjątkami żyliśmy w zgodzie, gdyż byli to przeważnie przestępcy polityczni. W Starobielsku była wszelka zbieranina, jak Besarabowie i Ukraińcy z Zakarpacia, którzy byli nastawieni wrogo do Polaków. W obozie pracy (łagrze) Workuta Polacy umieszczeni byli oddzielnie w namiotach i odgrodzeni drutem kolczastym, ponieważ byli tam sami złodzieje, bandyci [nieczytelne] (potwory w ludzkim ciele). Gdy złapali za drutami Polaka, rabowali do naga.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Życie w więzieniach płynęło smutno i monotonnie. Przeważnie codziennie urządzano pogadanki na różne tematy. Życie i warunki w obozie pracy były bardzo ciężkie. Do miejsca pracy było ok. siedmiu kilometrów, pracowaliśmy po 12 godzin na dobę przy ziemnej pracy, a ponieważ ziemia ponad 80 cm w głąb już była zmarznięta, trzeba było ją dżaganami rąbać i nikt nie był w stanie wykonać nakazanej normy, co odbijało się na naszym zdrowiu, gdyż z powodu niewykonania normy otrzymywaliśmy 480 g chleba, strawę z ostatniego kotła, poza tym żadnego wynagrodzenia pieniężnego nie dawali. Brakowało ubrania i obuwia, gdyż każdy pracował w tym ubraniu, w którym został aresztowany.

Życie koleżeńskie między Polakami było bardzo dobre. Jeżeli wydarzyła się jakaś kradzież, to dokonana tylko przez bolszewików. Życie kulturalne prawie nie istniało, ponieważ wolnego czasu prawie że nie było.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Przez cały czas był wrogi, a zwłaszcza w więzieniach, gdzie przeważnie w nocy zabierali pojedynczo do przesłuchiwania, bili i katowali, żądając przyznania się do niepopełnionych zbrodni. Częste dzienne i nocne rewizje, w czasie mrozu wyprowadzali wszystkich z celi na korytarz, kazali rozbierać się do naga i trzymali na mrozie do czasu ukończenia u wszystkich szczegółowej rewizji. Za najmniejsze według ich mniemania przewinienie wsadzali do karceru, gdzie o wodzie i kawałku chleba dziennie trzymali nieraz po kilka dni. Co pewien czas przychodzili na celę sledowatiele i prokuratorzy i urządzali mityngi (pogadanki), wpajając w nas, jak wielkim dobrodziejstwem dla ludzkości jest bolszewizm, mówiąc równocześnie, że Polski już nigdy nie będzie i my na zawsze zostaniemy w Bolszewii.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska minimalna, jedynie w ciężkich wypadkach zachorowania udzielano pomocy, ewentualnie zabierano do szpitala. Śmiertelność dość nieduża.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Do czasu wstąpienia do armii polskiej żadnej wiadomości nie posiadałem.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony z obozu pracy zostałem 19 września 1941 r. i 2 lutego 1942 r. pobrany przez komisję poborową w Guzarze [G’uzor] do armii polskiej.

Miejsce postoju, 7 marca 1943 r.