WŁADYSŁAW PIJ

St. sierż. Władysław Pij, 45 lat, gajowy, żonaty.

10 lutego 1940 r. w nocy puka ktoś do drzwi. Pytam kto tam, słyszę odpowiedź po ukraińsku: „Mylicja, otweraj, co nie poznajesz?” – a byli to chłopi z miejscowej wioski Michał Chwesiuk, Klim Chwesiuk i NKWD. Zapytuje NKWD, kto tu mieszka, odpowiedziałem: „Pij” – „No to dobrze, u ciebie jest broń”. Odpowiedziałem, że nie mam, zdałem do komitetu. „No, wszystko jedno, będziemy robić rewizję” – obszukał koło mnie, zwrócił się do jednego z milicjantów: „Pilnuj go i nie dawaj nikomu wychodzić z mieszkania, a my będziemy robić rewizję”. Po skończonej rewizji zwrócił się do mnie i mówi: „Wot czto, ludzie tutejsze niezadowolone, że ty tutaj jesteś, więc władze sowieckie postanowiły przesiedlić ciebie i rodzinę w drugą obłast. Zrozumiał?”. A na to żona i dzieci w płacz, lecz nic nie pomaga, bo – powiada jeden – Moskwa łzom nie wierzy, dosyć się już napili ludzkiej krwi i biedni ludzie na was robili.

Podróżowaliśmy tak aż cztery tygodnie do naszego nowo przeznaczonego miejsca. Po drodze zmarł w wagonie [człowiek o] nazwisku Brzozowski, 52 lata, i wielu innych, których nazwiska mnie nie znane, ale było siedem osób, przeważnie dzieci.

Na posiołku zakwaterowanie było marne, ponieważ w jednej ubikacji umieszczali po trzy rodziny składające się z 14 osób, tak że czystość trudno było utrzymać, a jeżeli coś powiedzieć, że ciasno, to się dostawało odpowiedz: „Dosyć tobie rozkoszować”. Co do pomocy lekarskiej, no to dopiero przyznali chorym, jak już nie mogli się ruszać. NKWD śledziło wszelkie nasze ruchy, nie pozwalali nigdzie się oddalać – jeżeli ktoś oddalił się, to zaraz był karany. A to dlatego, żeby tamtejszej ludności nie agitować i nie opowiadać, jak było u nas w Polsce. Na posiołku zmarło ok. stu osób. Z tych, których nazwiska pamiętam: rodzina Nabitów – ojciec, trzech synów i dwie córki. Woźniak, Feliks Kunicki, Janina Nowak, Prohon i żona, i dużo dzieci.

Na posiołku tym pozostało jeszcze dużo rodzin polskich po dziś dzień.

Posiołek Obirkowo, wołogodskaja obłast.

Miejsce postoju, 15 lutego 1943 r.