MICHAŁ WOŹNIAKIEWICZ

Szer. Michał Woźniakiewicz; 2 Karpacki Oddział Sanitarny.

17 kwietnia 1941 r. zostałem powołany do pełnienia czynnej służby wojskowej. W okresie służby wojskowej byliśmy pilnie śledzeni przez politruków w wykonaniu wszelkich rozkazów i zmuszano nas do wyrzeczenia się zasad religii, wiary w Boga i wiary w przyszłą Polskę.

Przed wybuchem wojny rosyjsko-niemieckiej byliśmy pilnie śledzeni w sprawach politycznych. Po wybuchu wojny z Niemcami wyjechaliśmy na front. Już w drodze dla własnego bezpieczeństwa dowództwo naszego pułku dostało rozkaz od władz wyższych rozbroić wszystkich, którzy pochodzą z terenu Polski, bez różnicy narodowości, co też niezwłocznie uczyniono.

Po podpisaniu umowy polsko-rosyjskiej zwolniono nas z wojska i utworzono obóz przymusowej pracy, pod groźbą sądu i rozstrzelania. Pracą, do której zostałem przydzielony, było kopanie okopów poza linią frontu dla cofających się wojsk rosyjskich. Teren prac był silnie strzeżony przez uzbrojonych żołnierzy rosyjskich.

Przebywanie w lasach, spanie pod gołym niebem, brak wyżywienia i ciężka praca na normy, niezależnie od warunków atmosferycznych, były celem [sposobem] załamania w nas wiary w przyszłą Polskę. W czasie tych prac [byliśmy] pilnie śledzeni przez tajnych politruków w mowie i wykonaniu normy. Gdy przybliżył się front, 12 września 1941 r. wywieziono nas na Ural. Transport w wagonach towarowych, po 80 ludzi w wagonie, o najskromniejszym wyżywieniu. Wśród mrozu i śniegu, obdarty, na wpół bosy i głodny musiałem chodzić do roboty w nowo powstającej fabryce. Za niewykonanie normy przeznaczonej na jeden dzień, a która często pochłaniała do trzech dni pracy, nie dawano jeść lub zmniejszano [porcję], lub zamykano w aresztach, uważając to za sabotaż. Chory, mimo rozkazu lekarza, nie zostałem zwolniony z pracy.

Warunki bytu w znacznej mierze pogarszali Ukraińcy i Żydzi, źle ustosunkowując się do Polaków.

Wynagrodzenie za cały okres pracy wyniosło 20 rubli.

Po przyjeździe polskiej komisji lekarskiej, zostaliśmy zwolnieni z prac i odesłani do armii polskiej.