PIOTR NOWOSIELSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

St. wachm. Piotr Nowosielski, 53 lata, funkcjonariusz policji, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowany 27 maja 1940 r., w czasie ukrywania się przed aresztowaniem przez sowiecką straż graniczną i oddany do NKWD pod przybranym nazwiskiem Jan Klona [?], dzięki czemu udało mi się uchronić rodzinę od wywiezienia do Rosji i zataić swe stanowisko.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Rawa Ruska, Lwów, Starobielsk, [nieczytelne], Charków, punkt rozdzielczy NKWD Karabas, obłast Karahanda [karagandzka], a następnie obóz pracy „[Nieczytelne] Mira ” obłast Karahanda [karagandzka]. W obozie od 11 czerwca do 4 września1941 r.

4. Opis obozu, więzienia:

Więzienia w Polsce – Rawa Ruska i Lwów – jakkolwiek suche, to jednak zanieczyszczone różnymi pasożytami. Więzienia w Rosji – Starobielsk, Sztymack [?] i Charków – przepełnione wilgocią i pasożytami (wszy i pluskwy), dniem i nocą oświetlone światłem elektrycznym.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Skład więźniów był różnonarodowościowy, obojga płci. Byli Polacy, Rosjanie, Chińczycy, Żydzi, Rumuni, Łotysze, Estończycy, Litwini i Rusini zakarpaccy. Wszyscy z wyrokami za różne przestępstwa sądowe i administracyjne, kryminalne i polityczne. Te ostatnie przeważały. Polacy, mężczyźni i kobiety, to przeważnie sama inteligencja. Urzędnicy państwowi i prywatni oraz ludzie wolnych zawodów. Zachowanie się moralne bez zarzutu. Stosunki wzajemne wśród Polaków bardzo dobre. Stosunek cudzoziemców do Polaków był wrogi.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Życie każdego dnia wśród Polaków było przygnębiające i smutne. Praca fizyczna była ciężka. Norma była pożądaną. Dla pracujących ponad normę płaca była od 15 do 30 rubli miesięcznie, zależnie od pracy. Niektóre były mniej i więcej płatne. Pożywienie marne, bo dla wypełniających normę 600 g chleba i zupa jaglana trzy razy dziennie, dla niewykonujących normy 300 g chleba i zupa jednakowo dla wszystkich. Ubranie zdobywało się z ciężkim trudem i to w bardzo koniecznych wypadkach. Życie koleżeńskie i kulturalne było ograniczone przez NKWD. Wprawdzie dawano raz na miesiąc kino z filmami propagującymi komunizm.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD do Polaków aż do wybuchu wojny rosyjsko-niemieckiej był bardzo wrogi, później nieco uległ zmianie, a zmienił się na lepsze dopiero po podpisaniu umowy polsko- sowieckiej. Badanie mnie było bardzo ostre i co pół godziny poddawano mnie rewizji osobistej w ciągu jednego dnia, połączonej z pocięciem nożem moich butów. Tortur mi nie zadawano, a to dlatego, że nie ujawniłem ani swego nazwiska, ani stanowiska. Choć podejrzewano mnie o szpiegostwo, a[le] nie mając dowodu, skazany zostałem wyrokiem zaocznym przez NKWD na pięć lat obozu pracy. W czasie badań wychwalano Rosję sowiecką i jej ustrój, a poniżano naród Polski i jej ustrój. Informacje o Polsce były słabe i opóźnione, od nowo przybyłych więźniów, później aresztowanych.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była słaba. Na temperaturę 39 stopni zupełnie nie reagowano. W czasie mego pobytu w więzieniu we Lwowie i Starobielsku, blok 21, funkcję lekarza spełniał N. [?] Płażyński, rzekomo lekarz z Warszawy, który udzielał pomocy, lecz tylko Żydom, Ukraińcom, Rusinom z Zakarpacia i innym narodowościom, natomiast Polaków zaniedbywał, a nawet pomocy odmawiał.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem i rodziną nie miałem żadnej.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony zostałem 4 września 1941 r. z punktu rozdzielczego NKWD Karabas, obłast Karahanda [karagandzka], na Sybirze [sic!] i w tym dniu wyjechałem do Turkiestanu, gdzie pracowałem w fabryce oleju w charakterze cieśli od 20 września do 10 października 1941 r. 11 października 1941 r. zgłosiłem się do NKWD w Turkiestanie i zapisałem się do armii polskiej.

Przyjęto mnie przychylnie przez NKWD, zaopatrzono w pieniądze i skierowano do 5 Dywizji Piechoty w Tatiszczewie k. Saratowa.