ADAM JAKUBOWICZ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Strz. Adam Jakubowicz, ur. 9 stycznia 1893 r., żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Zostałem aresztowany 19 października 1939 r. we Lwowie, pod zarzutem szpiegostwa. Przesłuchiwanie trwało przez cztery dni po osiem godzin, przeważnie w nocy. W więzieniu siedziałem osiem miesięcy we Lwowie, przy ul. Kazimierzowskiej. Siedzieliśmy do 70 osób w jednej małej celi, gdzie musieliśmy się przewracać na komendę „[Nieczytelne] spać”. Namawiano mnie po kilka dni z rzędu, żeby zostać konfidentem na rzecz Sowietów i wybadać na celi, kto jest oficerem lub wyższym urzędnikiem państwowym. Za tę usługę obiecywano mnie zwolnić. Gdy się to nie udało, męczono mnie podczas badania. Po ukończeniu śledztwa wysłano mnie do Starobielska na Ukrainie. Tam dostałem [wyrok] ośmiu lat.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

14 stycznia 1941 r. wysłano mnie na Ural do łagrów. Jechaliśmy w wagonach towarowych, po 80–90 osób. Jazda była straszna: były wielkie mrozy, prosiliśmy o węgiel, dano nam węgla troszkę, ale nie paliliśmy w piecach, bo nie było czym podpalić. Odłupałem kawałek deski z nary na rozpałkę, za to wywleczono mnie bosego na mróz na dziesięć minut. Do jedzenia dawano nam mały kawałek chleba i małego śledzia.

4. Życie w obozie, więzieniu:

Po przybyciu do obozów spaliśmy bez koców na narach. Na roboty pędzono nas do lasu. Pracowaliśmy ciężko po 12 godzin, na odpoczynek mieliśmy jeden dzień na miesiąc.

5. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

W obozie panowała cynga i z głodu oraz wycieńczenia umarło 20 proc., przeważnie z inteligencji.

6. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Pisać do rodziny nie było mi wolno.

W czasie mego pobytu w łagrze nie mieliśmy ani jednej gazety, nawet do palenia było brak papierów.

7. Kiedy został zwolniony i w jaki sposob dostał się do armii?

28 sierpnia 1941 r. zostałem z obozu zwolniony i udałem się do Buzułuku. Ponieważ tam nie zostałem przyjęty, udałem się do Kazakstanu [Kazachstanu]. Tam pracowałem miesiąc, później razem z innymi Polakami wyjechałem do Uzbekistanu i w miejscowości Czarachezi [?] wstąpiłem do armii polskiej w marcu [1942 r.].