1. Dane osobiste:
Ochotniczka Maria Niewiadomska z d. Wisin, ur. 20 lutego 1908 r., mężatka, jedno dziecko, żona funkcjonariusza Policji Państwowej; Szpital Wojenny nr 3.
2. Wysiedlenie:
13 kwietnia 1940 r. zostałam ze starszą siostrą Aleksandrą i dziewięcioletnim synem wysiedlona przez władze NKWD do północnego Kazachstanu, wieś Sobocinka [?], rejon kellerowski. Podróż w zaplombowanych wagonach pod eskortą trwała 14 dni, a po przybyciu na miejsce oświadczono nam, że to jest miejsce na nasz stały pobyt.
3. Miejsce robót:
Umieszczono nas w kołchozie do robót rolniczych. Praca była przymusowa, bez wynagrodzenia lub z bardzo minimalnym, czego dowodem jest, że przez całe lato pracy otrzymałam 12 rubli. Dla utrzymania pozbywałam się rzeczy zabranych z Polski.
4. Warunki mieszkaniowe:
Mieszkałam w lepiance prymitywnie zbudowanej, w której w porze zimowej mróz dokuczał nieznośnie. Za mieszkanie musiałam pracować dla gospodarza i dzielić się moimi rzeczami.
5. Skład zesłańców:
Były nas 23 rodziny Polaków, w tym trzy rodziny ukraińskie. Zesłańcy pochodzili z klasy urzędniczej i rolniczej. Stosunek wzajemny był dobry i zgodny. Po umowie polsko-sowieckiej przewieziona zostałam do obłasti czelabińskiej miasto Kartały na roboty ziemne przy budowie kolei i mostów.
6. Stosunek NKWD:
Po aresztowaniu męża 12 października 1939 r. byłam stale pod obserwacją NKWD i trzykrotnie doprowadzano mnie w porze nocnej na badania, gdzie wymuszano ode mnie zeznania w sprawie mego męża, który jako funkcjonariusz Policji Państwowej miał dużo do czynienia z komunistami, na co każdorazowo dawałam odpowiedź, że o sprawach mego męża nic nie wiem.
7. Pomoc lekarska:
Pomocy lekarskiej nie było żadnej, pomocy pierwszej potrzeby udzielaliśmy sobie wzajemnie.
8. Łączność z krajem:
Wiadomości z kraju otrzymywałam listownie z bardzo ograniczoną treścią.
9. Wyjazd z miejsca osiedlenia i wstąpienie do wojska:
29 listopada 1941 r. wyjechałam wraz z innymi rodzinami na podstawie dokumentu otrzymanego od przedstawicieli władz polskich na południe, do miejscowości G’uzor, kołchoz Kaganowicza. 29 stycznia 1942 r. wstąpiłam jako ochotniczka do Pomocniczej Służby Kobiet. Syna umieściłam w szkole junaków, natomiast siostrę – już w starszym wieku – umieściłam w opiece społecznej.
Miejsce postoju, 8 marca 1943 r.