FLORIAN BUŚKO

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

St. sap. Florian Buśko, ur. 28 listopada 1907 r., szofer, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

24 września 1939 r. zostałem zabrany do niewoli w Łucku jako rozbitek ze szpitala wojskowego Brześć n. Bugiem.

3. i 4. Nazwa i opis obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Z Łucka konwojowali mnie wraz z innymi koleją, po 70 ludzi w wagonie, do Szepietówki w ZSRR, pięć dni bez wyżywienia. Z Szep[i]etówki popędzili nas pieszo do Dubna. W drodze słabsi fizycznie padali z wycieńczenia, co się z nimi stało, nie wiem. Po dziesięciu dniach z Dubna popędzili pieszo już do obozu pracy (łagru) Werby. Pracowałem na szosie. Warunki wszelkie były nie do zniesienia, lecz po niejakim czasie się poprawiły.

Z Werbów zostałem przetransportowany do Radziwiłłowa za lenistwo jako pyskaty Polak.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W obozie najwięcej Polaków, [poza tym] Białorusini, Ukraińcy, Żydzi. Umysłowość przeciętna. Wzajemność z mniejszościami – którzy więcej przychylni byli władzom sowieckim, nieprzychylna z małymi wyjątkami [sic!].

6. Życie w obozie, więzieniu:

Codziennie praca na szosie bez żadnych dni wypoczynku (specjalny nacisk na pracę w niedziele). Pracę regulowało słońce. Wyżywienie wedle wykonanej pracy, ubranie tak samo i bardzo liche. Urządzaliśmy różne przedstawienia, śpiewy i muzykę, lecz wszystko to starali się uniemożliwiać i zabraniać.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

NKWD-ziści w stosunku do Polaków najwięcej zwracali uwagi co i jak robią, tzn. mieli nas na oku, natomiast swoją propagandę zalecali na każdym kroku. Informacje o Polsce wyciągali w ten sposób, że pytali się zawsze z lekceważeniem i drwinami, że niby to ich nie interesuje.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska w początkach rzadka, potem średnia.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Kto pracował dobrze, intensywnie, ten miał prawo pisać jeden list na miesiąc do rodziny pod okupacją niemiecką. Połowa listów ginęła zupełnie.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

W dniu rozpoczęcia wojny niemiecko-sowieckiej wszystkich nas, jeńców z obozów na terenach polskich i sowieckich, pognali pieszo, bez wytchnienia, dniem i nocą w głąb Rosji, bez dostatecznej ilości wody i wyżywienia, w największe upały lipcowe. Marsz ten pozostanie najgorszym wspomnieniem w życiu.

W Starobielsku w ZSRR 24 sierpnia 1941 r. zostałem wcielony do polskiej armii.

Miejsce postoju, 7 marca 1943 r.