JAN DUCHNICZ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kpr. Jan Duchnicz, ur. 30 maja 1901 r. w Hańkowicach, pow. Mościska, woj. lwowskie, rolnik, stelmach, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Został wzięty do niewoli 17 września przez czołgi i kawalerię sowiecką jako kapral 10 Dywizjonu taborów we wsi Mikulińce. Oddział został otoczony przez czołgi sowieckie i wezwany do złożenia broni. Następnie odprowadzono cały oddział wraz ze sprzętem taborowym na teren ZSRR, do Kamieńca Podolskiego, a po tygodniu do obozu w Kozielsku. Po miesiącu z Kozielska wywieziono całą grupę do kopalni rudy żelaznej w Krzywym Rogu. W maju 1940 r. kpr. Duchnicza wywieziono wraz z innymi do Równego, skąd wysłano go na roboty drogowe do Korca. Po rozpoczęciu się wojny sowiecko-niemieckiej grupę jeńców odprowadzono pieszo do Żytomierza (siedem dni marszu), a stamtąd do obozu w Starobielsku, gdzie przebywał do 24 sierpnia 1941r.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Kozielsk, Krzywy Róg, Korzec, Starobielsk.

4. Opis obozu, więzienia:

W obozach pracy (Krzywy Róg) jeńcy pracowali wespół z robotnikami sowieckimi. Na etapach i w innych obozach polscy jeńcy byli oddzielnie.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

6. Życie w obozie, więzieniu:

W Krzywym Rogu praca w kopalni trwała osiem godzin, zapłata akordowa. Za naładowanie dwóch ton rudy na wagon – półtora rubla, w praktyce jednak nigdy nie obliczano zarobków prawidłowo, tak że mimo wytężonej pracy trudno było się utrzymać. Jeńcy utrzymywali się wyłącznie za zarobione pieniądze, korzystając z robotniczej stołówki. Polaków nie dopuszczano jednak wcale do nabywania w sklepach żadnych przedmiotów ani produktów trudniejszych do nabycia w ZSSR, jak cukier, skóra, tkaniny itp.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Bardzo ostry i bezwzględny. Były wypadki bicia jeńców bez powodu.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Stale odbywały się, co dwa miesiące, ogólne przeglądy lekarskie dokonywane przez lekarzy sowieckich i ciężej chorych odwożono do szpitali. Zeznający – nie był w szpitalu – chorował na grypę, leżąc na sali ogólnej (w Krzywym Rogu, 1939 r.). Śmiertelność wśród jeńców była niewielka. W Krzywym Rogu zginął w wypadku w kopalni Skiba Aleksander ze wsi Olszanica, pow. lubaczowski, lat ok. 25. Kapral Duchnicz był świadkiem jego śmierci.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Listy pozwalano pisać dopiero od 1940 r. Listy na ogół dochodziły i przychodziły odpowiedzi.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

24 sierpnia 1941 r. przybył do Starobielska ppłk Wiśniowski i po odczytaniu rozkazu Naczelnego Wodza i dokonaniu spisów wywiózł całą grupę – ok. stu osób – do Tocka [Tockoje], gdzie kapral Duchnicz został wraz z innymi wcielony do 6 Dywizji Piechoty.