BERNARD AFTERGUT

1. Dane osobiste:

Bernard Aftergut, strzelec, urzędnik prywatny, 49 lat, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

22 czerwca 1940 roku zostałem wraz z synem aresztowany o trzeciej w nocy we Lwowie, przy ul. Tarnowskiego 45, odstawiony na stację kolejową i wywieziony.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca przymusowych robót:

Swierdłowskaja Obłast, Aczycki Rejon, Afanasiewskij Razjezd, Mech. Lessopunkt Kwartał nr 59.

4. Opis obozu, więzienia itp. (teren, budynki, warunki mieszkaniowe, higiena):

Mieszkałem w baraku, w jednym pokoiku pięć osób, dość ciasno, pod względem higieny dużo do życzenia.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców (narodowość, kategoria przestępstw, poziom umysłowy i moralny, wzajemne stosunki etc.):

[nieczytelne] bili więzionych z [nieczytelne] większa część uciekinierzy z okupacji niemieckiej. Przeważnie Polacy, poziom umysłowy i moralny dobre [nieczytelne] połowa inteligencja, stosunki między nami dość dobre.

6. Życie w obozie, więzieniu itp. (przebieg przeciętnego dnia, warunki pracy, normy, wynagrodzenie, wyżywienie, ubranie, życie koleżeńskie i kulturalne itd.):

O godz. szóstej rano pobudka i o siódmej wyjście do pracy do lasu około cztery kilometry drogi. Punktualnie o ósmej rano rozpoczęcie pracy i od dwunastej do pierwszej przerwa obiadowa li tylko z chlebem zabranym z sobą i herbatą lub wodą zabraną w naczyniach. Od pierwszej do piątej praca, po czym powrót do baraku. Po wybuchu wojny między Niemcami i ZSRR zmuszeni byliśmy pracować jedenaście godzin na dobę, od siódmej rano do siódmej wieczór, z godzinną przerwą. Normy w 90 procentach niemożliwe do wypracowania, zapłata bardzo marna i potrącenia dość duże, tak że większą część nie starczyło na chleb i postną zupę. Praca odbywała się przeważnie pod kontrolą władzy NKWD lub naczalstwa MZP, które tylko naganiało i pod pretekstem kary i aresztu przy pomocy komendantów i naczalstwa NKWD [nieczytelne] całe możliwe siły fizyczne. Ubrania własne tylko część otrzymała [nieczytelne].

Życie koleżeńskie dość dobre, co do kulturalne [nieczytelne].

7. Stosunek władz NKWD do Polaków (sposób badania, tortury, kary, propaganda komunistyczna, informacje o Polsce etc.):

Za spóźnienie się do pracy o 20 minut (proguł) sąd i sześć miesięcy potrącenia 25 procent zarobku, a po raz drugi więzienie. Jedna kobieta, która nie wyszła do pracy jednego dnia z powodu złego stanu zdrowia bez pozwolenia lekarki, zasądzona została na cztery miesiące więzienia (nazwisko Ślizińska z Bochni). Propaganda, częste zebrania i przymus przyjść nawet wieczorem, aby wysłuchać ich głupstw i tylko gadanie, że nie chcemy pracować, abyśmy zapomnieli o naszej przeszłości i tylko nagania[li] nas do większej wydajności pracy.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność (wymienić nazwiska zmarłych):

Obsługa lekarska – jedna osoba na dużo ludzi, a i to felczer, który przyjmował tylko od godziny siódmej rano. W razie niezwolnienia groził proguł z powodu jeszcze spóźnienia, ponieważ trzeba jeść i być na ósmą w lesie, co już było niemożliwe. Ja osobiście miałem wrzód, który mi lekarka operowała, dość bolesny, przy temperaturze 37,8 musiałem iść do pracy obandażowany. Dopiero, gdy dostałem temperatury ponad 38 stopni, zostałem zwolniony na trzy dni, na czwarty dzień z powodu niewypracowanej normy musiałem iść do lasu.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Ja, pisząc co tydzień do żony do kraju, tylko dwie pocztówki otrzymałem i pisali mnie, że bardzo mało wiadomości dochodzi ode mnie.

10. Kiedy został/a zwolniony/a i w jaki sposób dostał/a się do armii?

28 sierpnia 1941 zostało nam na zebraniu ogłoszone, że jesteśmy zwolnieni z przymusowej pracy i następnego dnia dostaliśmy udostowierienije, po czym zostałem do października z powodu niewypłacenia nam należności. Dopiero po otrzymaniu takowej wyjechałem na południe. Syn wstąpił do armii w [nieczytelne], a ja dostaję kategorię D w [nieczytelne].

6 marca 1943 r.