22 czerwca 1946 r. w Warszawie wiceprokurator Z. Rudziewicz przesłuchał niżej wymienionego w charakterze świadka. Uprzedzony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań i pouczony o treści art. 106 kpk świadek zeznał, co następuje:
| Imię i nazwisko | Mieczysław Maślanko |
| Data urodzenia lub wiek | 7 września 1905 r. |
| Imiona rodziców | Julian i Maria |
| Miejsce zamieszkania | Warszawa, ul. Pierackiego 15 |
| Miejsce urodzenia | Warszawa |
| Wyznanie | mojżeszowe |
| Zajęcie | adwokat |
| Stosunek do stron | obcy |
| Karalność | niekarany |
| Wykształcenie | Uniwersytet Warszawski |
Jestem obecnie i byłem przed wojną adwokatem w Warszawie. Za czasów okupacji, gdy zostało stworzone getto, pracowałem w wydziale prawnym zarządu gminy żydowskiej. Z tego tytułu miałem możność zapoznania się ze stosunkiem władz niemieckich do zagadnienia żydowskiego. Niemcy dążyli do zupełnego zniszczenia Żydów; do tego celu dążyli konsekwentnie od samego początku okupacji.
Dowodem tego jest fakt, iż we wrześniu 1939 roku, to znaczy jeszcze podczas wojny polsko-niemieckiej, Heydrich, zastępca Himmlera, wydał instrukcję skierowaną do szefów grup policji bezpieczeństwa, w której jako końcowy cel wskazuje kompletne wytępienie żydostwa.
Instrukcja ta została odnaleziona przez władze brytyjskie; odpis jej składam.
Wprawdzie zarządzenie Heydricha skierowane było do Einsatzgruppen der Sicherheitspolizei, to znaczy do grup policji bezpieczeństwa, które szły w ślad za wojskiem i rozpoczynały swoją działalność natychmiast po okupowaniu terytoriów polskich, jednak według wyraźnego brzemienia słów Heydricha – cele miały być osiągnięte przy współudziale władz administracji cywilnej.
W dystrykcie warszawskim szefem władzy cywilnej był Ludwik Fischer, który gorliwością swą w tępieniu Żydów wyróżnił się spośród pozostałych szefów dystryktu, m.in. wprowadził getto w Warszawie na kilka miesięcy przed wydaniem podobnych zarządzeń dla Krakowa.
Zanim rozpoczęło się biologiczne niszczenie Żydów, Fischer wydał cały szereg zarządzeń zmierzających do moralnego i materialnego ich pognębienia. Taki charakter miały zarządzenia o noszeniu opasek, zakaz chodzenia po niektórych ulicach (Al. Ujazdowskie, pl. […]ki). Ponieważ zarówno Arbeitsamt, jak i żołnierze, mieli prawo zatrzymywania każdego Żyda i zabierania go do robót na kilka godzin, a nawet na kilka dni, mężczyzna Żyd nie mógł się poruszać swobodnie po mieście, wobec czego był pozbawiony możności załatwiania spraw i interesów, a co za tym idzie zarobkowania. Jednocześnie władze dystryktu wydały zarządzenie o wykreśleniu Żydów z adwokatury, o oddaniu własności nieruchomej oraz przedsiębiorstw pod zarząd komisaryczny, o zakazie prowadzenia przedsiębiorstw handlowych, przy tym przy określeniu pojęcia „Żyd” oparto się na ustawach norymberskich.
W wyniku tych zarządzeń ludność żydowska pozbawiona została możności zarobkowania.
Chcąc się utrzymać, jednostki bardziej rzutkie zmuszone były uprawiać nielegalny handel.
Niemcy korzystali z tego i prowadzili w prasie nagonkę na Żydów, zarzucając im uprawianie lichwy i paskarstwa. Artykuły takie pojawiały się za wiedzą Fischera, bowiem prasa podlegała wydziałowi propagandy w dystrykcie.
Ze względu na obawę przed chorobami zakaźnymi, lekarze żydowscy nie stracili prawa praktyki, mogli jednak leczyć jedynie Żydów.
Gestapo prowadziło w stosunku do Żydów na własną rękę akcję skoordynowaną z postępowaniem władz administracyjnych. Policja niemiecka jeździła po mieszkaniach żydowskich, zabierając meble, dywany, kosztowności. Żyd był właściwie wyjęty spod prawa.
Postępując w myśl instrukcji, o której mówiłem, Fischer powołał do życia Radę Żydowską, na czele której stał starszy Obe[...].
W październiku 1940 roku Fischer wydał zarządzenie, na mocy którego utworzona została zamknięta dzielnica żydowska.
W przeciągu określonego, krótkiego czasu Żydzi mieli się wprowadzić do getta, zabierając ze sobą jedynie niewielki bagaż, a ludność aryjska miała przenieść się do dzielnicy aryjskiej, zabierając ze sobą cały swój dobytek. Przedsiębiorstwa handlowe i przemysłowe uległy również translokacji.
Stworzenie getta w Warszawie, w ważnym punkcie węzłowym, jako zgodne z instrukcją Heydricha, było częścią realizacji zawartego w niej planu.
W myśl tej instrukcji Fischer wydał zakaz przebywania Żydów w niektórych powiatach dystryktu warszawskiego; ludność skupił w kilku miastach, skąd ją systematycznie przesiedlał do getta warszawskiego.
Wszystkie te zarządzenia były sprzeczne z konwencją haską i z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego.
Według zarządzeń Fischera getto było dzielnicą wydzieloną z miasta i miało własny samorząd. Podlegało naprzód Wydziałowi Przesiedleńczemu (Abteilung Umsiedlung) w dystrykcie, a następnie – od maja 1941 – mianowany został przez Fischera specjalny podległy mu komisarz dla dzielnicy żydowskiej, Auerswald.
Transferstelle była to instytucja pośrednicząca w sprawach gospodarczych między gettem i dzielnicą aryjską.
Od chwili stworzenia getta zaczęło się biologiczne niszczenie Żydów, jednak akcja ta dokonywana była stosunkowo powoli. Zarządzenia zmierzające do zupełnego, chociaż powolnego wytępienia ludności żydowskiej były następujące:
1) Minimalne przydziały żywnościowe: ludność otrzymywała na kartki przeciętnie 2 kg chleba miesięcznie oraz kilka dkg marmolady. Celem utrzymywania kuchen dla biednych i dla tzw. punktów przesiedleńczych dostarczano znikome ilości zgniłych warzyw. Wskutek zupełnie niedostatecznego odżywiania ludzie ginęli z głodu. Co dzień na ulicy spotykano trupy ludzi zmarłych z głodu.
2) Ciągłe zmiany granic getta i w związku z tym konieczność przesiedlania się nękały ludność i niszczyły ją materialnie, zwłaszcza wobec trudności transportowych wewnątrz getta.
3) Niebywałe przeludnienie, przesiedlanie z prowincji do getta warszawskiego ludności żydowskiej, którą przed przeniesieniem ograbiano z wszystkiego, brak odpowiednich pomieszczeń dla tej ludności, nędza i brud – spowodowały wybuch epidemii tyfusu, który dziesiątkował mieszkańców getta. Brak węgla przyczyniał się do niedostatecznego ogrzewania domów i w konsekwencji do uszkodzenia urządzeń kanalizacyjnych na skutek mrozów, w następstwie czego zwiększał się brud w dzielnicy, tym bardziej, iż Niemcy nie udzielili pozwolenia na wywóz śmieci z getta. Wszystko to wpływało na rozwój epidemii.
4) Należy przytoczyć zarządzenie Auerswalda o obowiązku Żydów oddania Niemcom wszystkich futer. Kto tego nakazu nie wykonał, miał być zastrzelony nawet bez wyroku. Wobec tego, iż zarządzenie to wydane było zimą 1941/1942, a więc w okresie bardzo silnych mrozów, było ono ogromnie uciążliwe dla ludności żydowskiej, pozbawionej odtąd ciepłej odzieży.
5) Arbeitsamt zatrudniał Żydów do przymusowej pracy poza gettem. Była to praca ciężka, np. budowa dróg, czyszczenie kanałów, regulacja rzek. Robotnicy przebywali w obozach pracy po kilka tygodni, a nawet miesięcy, i byli bici, głodzeni, zmuszani do pracy ponad siły. Najczęściej wracali chorzy i tak wynędzniali i wycieńczeni, że umierali.
6) Pracujący płacili składki z tytułu ubezpieczeń społecznych, jednak byli pozbawieni wszystkich płynących stąd korzyści, np. prawa korzystania z kasy chorych, z prawa do emerytury itp.
7) Władze policyjne współdziałały w biologicznym tępieniu Żydów. Były liczne wypadki aresztowań oraz znęcania się nad ludnością żydowską. Żandarmi łapali Żydów przechodzących ulicą i za jakieś zmyślone przewinienie (np. nieustąpienie z drogi Niemcowi) kazali nawet starym ludziom skakać na ulicy żabką, zmiatać rękami śnieg, nieczystości itp. Od marca 1941 grupki gestapowców wchodziły do getta i zatrzymywały pewną liczbę Żydów, zabijając ich na miejscu strzałami z rewolwerów. Takie egzekucje powtarzały się prawie co dzień i co noc i niebyły wówczas jeszcze stosowane w dzielnicy aryjskiej.
8) Co pewien czas do gminy nadchodził rozkaz z dystryktu, aby na cmentarzu wykopać grób na kilkaset osób. Za pierwszym razem rozkaz ten został wykonany, ponieważ jednak masowa egzekucja nie odbyła się, sądzono, że jest to tylko metoda zastraszenia i nie przejęto się powtórnym rozkazem tej samej treści. Tym razem jednak sto pięćdziesiąt osób rozstrzelano w więzieniu na Gęsiej, a trupy pochowano na cmentarzu w świeżym grobie. Po tym fakcie władze administracyjne wydały obwieszczenie, iż osoby te zostały rozstrzelane jako kara za uprawianie szabru w getcie.
9) Fischer wydał zarządzenie zagrażające śmiercią każdemu Żydowi przebywającemu poza terenem getta. W wypadku schwytania takiego Żyda Sondargericht wydawał wyrok podlegający zatwierdzeniu przez Fischera. Wyroki były wykonywane w więzieniu na Gęsiej.
Za wszystkie te zarządzenia odpowiada Fischer jako szef władzy administracyjnej. Na dowód, iż chodziło mu o biologiczne wyniszczenie Żydów, przytaczam fakt, iż Fischer wydał rozkaz, aby co dwa tygodnie składać mu sprawozdanie o śmiertelności w getcie.
Według danych statystycznych od chwili stworzenia zamkniętej dzielnicy żydowskiej aż do lipca 1942 umarło 250 tys. Żydów. W tym tempie ludność getta zostałaby wytępiona nawet bez przeprowadzenia gwałtownej akcji likwidacyjnej, jedynie na skutek zarządzeń Fischera.
W dniu 25 lipca 1942 roku władzę na gettem objęły oddziały SS Einsatzkommando Reinhart pod dowództwem Sturmbahnführera Hoffle.
Zaczęła się wówczas przyśpieszona akcja likwidacji Żydów. Od 22 czerwca do 18 sierpnia 1942 roku całe bloki domów były otaczane przez oddziały SS, ludność wyganiana z domów, przewożona na plac przeładunkowy i gazowana w wagonach bądź transportowana do obozów. Po 18 sierpnia 1942 nasilenie trochę osłabło, gdyż Niemcy zajęli się likwidacją Żydów w obozie w Wołominie i innych miasteczkach. Od 25 sierpnia do 5 września akcja znowu przybrała na sile i wywożono po 10 tys. ludzi dziennie.
W styczniu 1943 roku odbyła się istna rzeź Żydów: w ciągu dwóch dni Niemcy wymordowali 4 tys. osób i wywieźli 5,5 tys.
19 kwietnia 1943, przed samym wybuchem powstania w getcie, zostałem zaaresztowany i wywieziony na Majdanek.
Z Żydów wywiezionych z getta warszawskiego prawie wszyscy zostali zamordowani w obozach koncentracyjnych. Jednym z najokropniejszych obozów śmierci był obóz w Treblince, znajdujący się w dystrykcie warszawskim i stworzony na mocy zarządzenia Fischera.