FRANCISZEK RODOWICZ

[1.] Dane osobiste (stopień, nazwisko i imię, wiek, zawód, stan cywilny):

Strzelec Franciszek Rodowicz, 30 lat, księgowy, stan cywilny: wolny.

[2.] Data i okoliczności aresztowania:

13 kwietnia 1940 o godzinie 12 w nocy. Wywieziono mnie wraz z rodziną. Pozostawiono trzy godziny na spakowanie się. Funkcjonariusze NKWD zachowywali się na ogół przyzwoicie, choć stanowczo. Miejsce aresztowania: Lwów, pl. Bilczewskiego 11. Po dwudniowym postoju na stacji (dworzec czerniowiecki) – 18 dni podróży (6 tys. km.)

[3.] Nazwa obozu:

Kazachstan, semipałatyńska obłast, ajagwski [Ajagöz?] rejon, Kara-Koł, kołchoz owczy.

[4.] Opis obozu:

Step. Pomieszczenia w ziemiankach. Wielka ciasnota: cztery metry kwadratowe na sześć osób. Zupełny brak sprzętów. Posłanie na ziemi na sianie. Kto miał pieniądze, mógł wynająć mieszkanie rządowe lub prywatne za cenę 60 – 100 rubli miesięcznie. Zesłańcy nie korzystali z łaźni. Urządzeń sanitarnych brak. Stąd wszy i robactwo zaciągnięte od miejscowej ludności.

[5.] Skład zesłańców:

Polacy – inteligencja. Przeważnie rodziny urzędnicze, policyjne, przemysłowcy. Wzajemne stosunki między zesłańcami niezbyt przykładne – zdarzały się nawet donosy – tak dalece, że troje ludzi powędrowało do więzienia z oskarżeniem o kontrrewolucję.

[6.] Życie w obozie:

Wypas owiec od świtu do zachodu słońca. Sianokosy. Udój i strzyżenie owiec. Zarobek cztery do sześciu rubli dziennie, niewielu jednak mogło wykonać normę. Chleba można było kupić tylko 400 gramów na osobę w cenie 90 kopiejek za kilogram. Dla dzieci i dla niemogących pracować nie pobierano żadnych środków utrzymania.

[7.] Stosunek władz NKWD do Polaków:

Jak na stosunki sowieckie – możliwy. Propaganda komunistyczna usilna – przez prasę, książki i mityngi, które jednak Polacy bojkotowali.

[8.] Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Przychodnia lekarska obsługiwana przez akuszerkę. Szpital bardzo odległy, trudno się do niego dostać i kiepskie wyżywienie. W ciężkich wypadkach nowoczesny szpital w Semipałatyńsku. Choroby: szkorbut i bruceloza przenoszona z owiec na ludzi. Śmiertelność duża – zwłaszcza wśród starszych wiekiem – z głodu i wycieńczenia. W ciągu pierwszego roku pobytu zmarło około 25 osób na 300.

[9.] Łączność z krajem:

Dochodziły listy i paczki. Cenzura, tylko jeśli chodzi o korespondencję zagraniczną.

[10. Kiedy został zwolniony i jak dostał się do armii?]

Zwolniony na podstawie amnestii prawie natychmiast po jej ogłoszeniu. W miejscowości Ajagud [Ajagöz?] odbyła się sowiecka komisja wojskowa, w której uczestniczył polski delegat wojskowy. Tu otrzymałem rozkaz wyjazdu do Ługowoj, gdzie stanąłem przed polską komisją poborową i 21 lutego 1942 otrzymałem przydział do baonu łączności 10 Dywizji Piechoty.

Miejsce postoju, 16 stycznia 1943 r.