BOLESŁAW SAWICKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, zawód i stan cywilny oraz wiek):

Starszy sierżant Bolesław Sawicki, 41 lat, podoficer zawodowy.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

23 września 1939 r., po przekroczeniu granicy polsko-litewskiej, zostałem przez władze litewskie internowany. Po zajęciu Litwy przez wojska sowieckie cały obóz internowanych został wywieziony do Rosji.

3. Nazwa obozu (więzienia, miejsca przymusowych robót):

Obóz internowanych Juchnowo [Juchnów].

4. Opis obozu, więzienia (teren, budynki, warunki mieszkaniowe, higiena):

Obóz mieścił się w starych zabudowaniach majątku, a ja mieszkałem w zaniedbanej starej, zniszczonej i nie naprawionej oborze. Warunki mieszkaniowe były złe (wilgoć). Umeblowanie stanowiły jedynie prycze, a na każdym kroku dawał się odczuć brak najniezbędniejszych rzeczy używanych w życiu codziennym.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców (narodowość, kategorie przestępstw, poziom umysłowy i moralny, wzajemne stosunku itp.):

Obóz składał się przeważnie z wojskowych, funkcjonariuszy Policji Państwowej oraz niewielu osób cywilnych. Stosunki między nami były szczere i koleżeńskie. Wśród nas jednak znajdował się mały procent ludzi odnoszących się z sympatią do Sowietów. Byli oni przez nas wszystkich pogardzani, stosunek do nich był wyraźnie wrogi.

6. Życie w obozie, więzieniu (przebieg przeciętnego dnia, warunki pracy, normy, wynagrodzenie, wyżywienie, ubranie, życie koleżeńskie i kulturalne etc.):

Ja zostałem zatrudniony w łaźni. Praca moja trwała od godz. 8.00 rano do 6.00 wieczorem z przerwą obiadową. Polegała ona na rżnięciu drzewa i paleniu w piecu. Jako normę dzienną pracy wyznaczano: narżnąć trzy i pół kubametra drzewa i ułożyć je w stos. Poza tym musiałem palić w piecu, aby przygotowywać gorącą wodę. Wynagrodzenia pieniężnego nie otrzymywałem, poza normalną porcją przysługującą jeńcom za tę pracę. Otrzymywałem dodatek chleba w wysokości 200 g i pół litra zupy. Gazet ani książek w polskim języku nie dostawaliśmy.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków (sposób badania, tortury, kary, propaganda komunistyczna, informacje o Polsce etc.):

Sposób badania władz sowieckich był taki, że budzono mnie o północy i prowadzono do karceru. NKWD zadawało mi pytania, a ja odpowiadałem. Jak np: 1. „Czy chcesz wojować?”. – „Jeśli rząd polski mnie powoła, będę”. 2. „Przecież Rzeczpospolitej nie ma”. – „Jest, istnieje w Londynie, na czele stoi gen. Sikorski”. 3. „Skąd wiesz o tym?” – „Wiadomość tę posiadam z radia, podaną na Litwie”. 4. „To wszystko jest kłamstwo, nie słuchaj tego ciemiężyciela (gen. Sikorskiego), dosyć oni was już namęczyli i przyjmij do wiadomości, że rząd wasz czyści obecnie ustępy”.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność (wymienić nazwiska zmarłych):

Na terenie obozu znajdował się ambulans oraz izba chorych. Zmarło kilku ludzi, lecz nazwisk nie pamiętam. Zostali oni pogrzebani poza obozem, nikt nie bywał o tym powiadomiony.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?

Pozwolono nam prowadzić korespondencję z rodziną. Pisać wolno było raz w miesiącu. Listy z kraju nie zawsze były oddawane, a jeśli tak, to zabrudzone, zasmarowane, powycinane i dlatego trudno było je przeczytać.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony zostałem na podstawie amnestii i zaraz po tym zapisano nas do armii.