1. [Dane osobiste:]
Strzelec Mieczysław Szyłkiewicz, uczeń, kawaler.
2. [Data i okoliczności aresztowania:]
30 kwietnia 1940 r. aresztowany przy przejściu granicy. Powód – ucieczka przed spodziewanym aresztowaniem za pracę konspiracyjną na terenie Białegostoku.
3. [Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:]
Obóz pracy Uchta, Komi ASRR.
4. [Opis obozu, więzienia:]
Praca przy wydobywaniu ropy naftowej w kopalni (wiercenia odbywały się pod ziemią na poziomie 200 m). Budynki mieszkalne (baraki) znajdowały się w odległości kilometra od miejsca pracy. Baraki zapluskwione, brudne, możliwie ciepłe.
5. [Skład więźniów, jeńców, zesłańców:]
Więźniowie przeważnie Polacy, aresztowani za nielojalność względem władz ZSRR. Większość więźniów (polskich) to inteligencja. Pozostali – obywatele ZSRR, kryminaliści. Atmosfera między Polakami koleżeńska, prawie braterska, z wyjątkiem niektórych mniejszości narodowych.
6. [Życie w obozie, więzieniu:]
Ośmiogodzinny dzień pracy (zmiany: 8.00–16.00, 16.00–24.00, 24.00–8.00). Górnicy przeważnie Polacy, Rosjanie pracowali na powierzchni. Warunki znośne. Kopalnia – jedyna tego rodzaju na świecie – nastręczała dużo niebezpieczeństw przy eksperymentach inżynierów sowieckich, w połączeniu z niefachowością robotników. Nauka, potem praca ślusarza przy naprawianiu szybów naftowych nie miała żadnej normy. Średnie wynagrodzenie miesięczne 20 rubli. Wyżywienie: kilogram chleba, śniadanie (zupa), obiad (zupa, ryba), kolacja (owies). Kombinezon roboczy zmieniało się po skończonej pracy. Po myciu ubierało się własną odzież.
W życiu „łagiernym” Polaków panowało koleżeństwo sprowadzające się do pomocy w pracy i wyżywieniu. Życie kulturalne mimo sprzeciwu władz istniało: w czasie nocnych zmian, w chwilach nieobecności inżynierów i dziesiętników w chodnikach kopalni samorzutnie gromadziliśmy się na dyskusje, deklamacje i śpiewy patriotyczne.
7. [Stosunek władz NKWD do Polaków:]
Władze NKWD w stosunku do Polaków były wrogie i najcięższe prace były obsadzane nami. Uchylanie się od pracy było surowo karane (karcer, sztrafny kocioł). Co miesiąc organizowano przymusowe wiece, wyświetlano filmy propagandowe.
8. [Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:]
W ambulansach i szpitalach lekarze przeważnie polscy, otaczający w miarę możności szczególniejszą opieką chorych rodaków. Częste wypadki w kopalni, zapalenie płuc, awitaminoza i inne choroby pociągały dużo ofiar.
9. [Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?]
Cenzurowane listy można było wysyłać co miesiąc, jednak odpowiedzi rzadko dochodziły.
10. [Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?]
24 sierpnia 1941 r. zwolnieni wszyscy jednocześnie (ponad 2000 Polaków), nie znając miejsca organizacji armii, rozproszyliśmy się po całej Rosji. Wiedząc, że większość zesłanych Polaków znajduje się w Kazachstanie, skierowałem się do Pawłodaru. Stąd 15 października 1941 r. wysłany przez wojenkomat do Tatiszczewa. W drodze w Kujbyszewie władze polskie skierowały nas na południe, gdzie rzekomo już w tym czasie organizowała się armia. Na południu rozesłano nas po kołchozach do mobilizacji. Z powodu złych warunków wróciłem do Buzułuku. 22 stycznia 1942 r. zostałem przyjęty do armii.