Obóz Zaporoże
Zeznaje bombardier Maksymilian Ułasiuk, pluton sztabowy II/ 5. Pułku Artylerii Lekkiej [?]
1. Nazwa obozu:
Punkt obozowy Zaporoże nad Dnieprem k. Dniepropietrowska.
2. Skład jeńców:
Szeregowi, policja, kolejarze.
3. Liczba jeńców:
1500.
4. Czas istnienia obozu:
27 października 1939 r. – 23 maja 1940 r., kiedy wywieziono wszystkich do Komi ASSR.
5. Opis obozu:
Budynki parterowe, niskie, na niewielkim placu otoczonym drutem kolczastym. Teren znajdował się w pobliżu fabryki żelaza, która w bardzo przykry sposób dawała się jeńcom we znaki. Dym i pył żelazny bez przerwy sypał się na teren i przenikał do mieszkań.
6. Życie w obozie:
Usiłowanie zorganizowania jeńców w brygady nie powiodło się. Zmuszano nas do pracy w fabryce i przy wyładowywaniu wagonów. Porządki w obozie przeprowadzaliśmy sami. [Do] łaźni [chodziliśmy] bardzo rzadko. [Panował] brud. Pluskwy [były] w zastraszających ilościach.
Strawa: 400 g chleba i dwa razy zupa bezmięsna, po pół litra. Pracujący (Białorusini, Ukraińcy, Żydzi) otrzymywali kilogram chleba.
7. Stosunek NKWD do jeńców:
Zmuszanie do pracy groźbami, surowymi karcerami. Badania [były] bardzo przykre, częste, w nocy, rewizje – co tydzień. Zabierano dokumenty polskie, szykanowano. Zapewniano jeńców, że Polski już nigdy nie zobaczą, że imię Polski przestało na zawsze istnieć. Solidarność wśród jeńców polskich [była] duża. Ukraińców i Białorusinów oddzielono i dano im lepsze warunki. Listów jeńcom nie oddawano. Zdarzały się wypadki aresztowania jeńców, którzy usiłowali organizować się do walki o lepsze warunki lub którzy namawiali do uchylania się od pracy. Ograbiano jeńców nawet z drobiazgów: proszku do zębów, szczotki, łyżki, widelców itp.
8. [Jeńcy, którzy wyróżniali się dodatnio lub ujemnie:]
Ujemnie wyróżniło się dwóch Ukraińców (nazwisk nie pamiętam)
10. [Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:]
Przy pracy w fabryce jeden z więźniów stracił nogę, drugi palec.