HENRYK PIWSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód, stan cywilny):

Plut. pchor. Henryk Piwski, ur. 3 maja 1910 r., mierniczy, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Po wydostaniu się z więzienia litewskiego zostałem zmuszony opuścić Wilno. W Lidzie zostałem aresztowany przez NKWD za nielegalne przebywanie na terenie okupowanym.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca robót przymusowych:

Sześć miesięcy przebywałem w niebywale ciężkich warunkach w więzieniu w Baranowiczach, następnie zostałem wysłany do obozu Monczegorsk na półwyspie Kola, 90 km od Murmańska. W tydzień po wybuchu wojny zostałem przetransportowany do Kożwy, Komi ASRR, łagier Workutstroja.

4. Opis obozu, więzienia:

Obóz w Monczegorsku – tysiąc więźniów, warunki mieszkaniowe możliwe, wyżywienie możliwe, higiena i opieka lekarska po objęciu kierownictwa przez lekarzy Polaków, jak na warunki łagru, wzorowa.

Obóz w Komi ciężki, mieszkaliśmy w namiotach, praca bardzo ciężka, rozmaita. Opieka lekarska prawie żadna, odżywianie złe.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców:

Skład pensjonariuszy szalenie urozmaicony, wszystkie narodowości i religie (były brygady chińskie). Poziom umysłowy niżej krytyki, moralny jeszcze gorszy. W obozie organizowano bandy żulików [nieczytelne] bandytyzm. Do Polaków odnoszono się źle, ale wydawało się, że uważają nas za wyższych.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Życie w obozie [nieczytelne] rozmaite, zależnie od pracy, na jakiej się znajdowało. Zależna od tego była odpowiednia norma do osiągnięcia. Dzień pracy: 11 godzin. Normy wyrobić nie do wytrzymania, wynagrodzenie miesięczne małe albo żadne. Życie koleżeńskie zamykało się w kółkach narodowościowych; kulturalne – żadne.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

W ciągu śledztwa ustosunkowanie się wrogie, następnie w obozie obojętne. Po wybuchu wojny z Niemcami wrogie. Po ogłoszeniu amnestii [nieczytelne], które z biegiem czasu [nieczytelne] wróciło do poprzedniego [nieczytelne].

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Byłem w dwóch łagrach, sprawy te i zadania się różniły. W pierwszym opieka była prowadzona, w drugim żadna. W pierwszym dziesięć tysięcy więźniów, śmiertelności prawie nie było; w drugim dwa tysiące ludzi i śmiertelność duża.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?:

Przez dwa miesiące utrzymywałem łączność listowną z rodziną przez ludzi „wolnych”. Zima 1941 r.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zwolniony zostałem 29 grudnia 1941 r., 6 stycznia 1942 r. dostałem się do pociągu na stacji Kożwa, a 3 lutego wstąpiłem do wojska w G’uzorze.

31 stycznia 1943 r.