STANISŁAW GRUDZIEŃ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód, stan cywilny):

Stanisław Grudzień, 27 lat, rolnik, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Wywieziony z Polski z całą rodziną 10 lutego 1940 r. Rano o godz. 5.00 zabrano całą rodzinę z bagażem ręcznym do pociągu na stację kolejową Giermakówka [Germanówka].

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca robót przymusowych:

Ałtajski Kraj, posiołek Bobrówka (Syberia). Barak drewniany w lesie, roboty przymusowe – ładowanie wagonów drzewem.

4. Opis obozu, więzienia:

Mieszkania (baraki) w lesie. Opału nie brakło, jedynie dokuczało robactwo (pluskwy), latem komary, muchy nie do zniesienia.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców:

Sami Polacy (rodziny), morale dobre, stosunki wzajemne bardzo dobre.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Wstawało się na gwizdek tartaku o godz. 7.00. Praca przy ładowaniu drzewa na wagony, bardzo ciężka. Płaca słaba, norm nie było, płacono od liczby naładowanych wagonów, mniej więcej 12–15 rubli dziennie. Wyżywienie dobre (każdy sobie kupował), o ubranie było bardzo ciężko. Życie koleżeńskie i kulturalne nie istniało. Nie wolno było opuszczać baraku.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Władze NKWD odnosiły się do Polaków bardzo źle. Bezmyślne przeprowadzanie badań, zarzucanie różnych przestępstw, wymuszanie zeznań przez osadzanie karcerze na pięć do ośmiu dni. W propagandzie swej twierdzili i starali się wmówić, że Polski już nie będzie i że należy pracować dla dobra ZSRR.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była bardzo ograniczona, śmiertelność bardzo duża.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?:

Łączności z krajem nie miałem (pod zaborem niemieckim).

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zwolniony zostałem 27 października 1941 r. Do armii polskiej wstąpiłem 28 lutego 1942 r. w mieście Gorczaków [Marg’ilon].