STANISŁAW SYPOLSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kan. Stanisław Sypolski, 25 lat, rolnik, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Zostałem aresztowany 21 lutego 1941 r. nocą, za opór władzy sowieckiej. Osadzono mnie w więzieniu śledczym w Knyszynie [?], gdzie otrzymałem wyrok po uprzednio przeprowadzonym męczącym śledztwie. Następnie przewieziono mnie do więzienia w Brześciu, skąd odesłano mnie do obozu karnego [?].

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Karc [?] Pieczor Łagier [Pieczorłag].

4. Opis obozu, więzienia:

Baraki mieszkalne, budowane z drewna, zimne, pełne pluskiew. Stały nad rzeką, otoczone wokół lasami i bagnami. W tych to warunkach mieściło się ok. 800 ludzi duszących się w brudzie, ścisku i zaduchu. Łaźnia i inne środki higieniczne nie istniały.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Skład więźniów bardzo niejednolity. Nie licząc obywateli sowieckich, wśród aresztowanych obywateli polskich byli Ukraińcy, którzy stanowili większość, oraz Polacy i Białorusini. Między więźniami było dużo inteligencji. Polacy, trzymając się razem, byli niejednokrotnie prześladowani i wydawani przez Ukraińców, którzy zajmowali się często donosicielstwem na rzecz władz sowieckich.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca ciężka, dalece ponad siły, była zabójcza z braku odżywienia, na mrozie, bez należytego ubrania.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Kary stosowane przez NKWD były ciężkie. Dużo ludzi, nie wytrzymując ich, zmarło. Propaganda komunistyczna na każdym kroku pognębiała ducha, obrażała uczucia narodowe Polaków.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska w istocie nie istniała. Śmiertelność panowała olbrzymia. Malaria, szkorbut, gruźlica i inne choroby dziesiątkowały i szerzyły spustoszenie wśród więźniów. Zmarłych było tak dużo, że nie sposób [było ich] zapamiętać i dziś wymienić.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem nie było.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolnienie otrzymałem 9 września 1942 r. [sic!], lecz wypuszczono mnie dopiero po głodówce i innych demonstracjach w miesiąc później. 15 lutego 1942 r. wstąpiłem do 9 Dywizji Piechoty.