Mieczysław Litwiński
kl. II
26 czerwca 1946 r.
Jak się uczyłem podczas okupacji
Nauka podczas okupacji była dla nas, Polaków, bardzo ciężka. Szkoły średnie były bardzo trudno dostępne, ponieważ Niemcy nie życzyli sobie, aby młodzież polska uczyła się w dużej liczbie, tak jak to było w czasach normalnych. Duże trudności sprawiał nam także brak nauczycieli, których Niemcy zabierali do obozów bez żadnych powodów.
Nie dość tego, że niszczyli nam nauczycieli, [to jeszcze] nie pozwalali uczyć się pewnych przedmiotów, np. historii, dzięki której młodzież miała możność poznać dzieje dawnych władców i przeszłość Rzeczypospolitej; prócz tego geografii, [na] której młodzież ucząca [się] mogła poznać granice swej ojczyzny i innych krajów. Dozwolone było tylko uczenie się matematyki, przyrody nieożywionej, języka niemieckiego, przy pomocy którego [Niemcy] chcieli pozyskać sobie ducha młodzieży. Można było się uczyć języka polskiego, [ale] nie pozwalali [Niemcy] uczyć się z dawnych podręczników, tylko przysyłali swoje przekłady odpowiednio napisane, aby uniemożliwić młodzieży poznanie więcej wiadomości.
Pomimo wszystkich trudności, jakie musieli znosić nasi nauczyciele, starali się [oni] dać uczniowi jak najwięcej wiadomości, które mu będą potrzebne do dalszego kształcenia się. Pomiędzy wszystkimi nauczycielami, którzy mnie uczyli, była pewna nauczycielka, która oprócz [udzielania nam] normalnych lekcji zabierała nas małymi grupkami do swego domu, gdzie wykładała nam historię i geografię, robiąc to wszystko bezpłatnie. Z geografii starała się, abyśmy mogli zapoznać się z mapą i mieć jakie takie pojęcie, co oznaczają pewne znaki, barwy czy inne rzeczy. My, widząc pracę naszych wychowawców, jaką oni musieli [w nauczanie] nas wkładać, staraliśmy się jak najwięcej skorzystać z danych lekcji, czekając cierpliwie swobody.
Wreszcie po długim [okresie] jarzma niemieckiego doczekaliśmy się wolności, zawdzięczając [ją] wojskom polskim i radzieckim, którzy walcząc ramię przy ramieniu, oswobodzili nasz kraj od barbarzyńców niemieckich i którzy rozbili okupanta w proch. Od tego to czasu powróciła nam upragniona wolność i zostały nam otwarte bramy do szkół wyższych i innych zawodów.