1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):
Sap. Józef Cyrański, rezerwista, powołany 3 września 1939 r. z mobilizacji, 41 lat, cieśla, żonaty.
2. Data i okoliczności zaaresztowania:
18 września 1939 r. w Kowlu dostałem się do niewoli.
3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:
Po zabraniu mnie do niewoli wraz z całym oddziałem zostałem wywieziony do obozu Szepietówka (Rosja). 5 października 1939 r. przewieziono [mnie] do obozu Busk, pow. Radziechów, woj. Tarnopol. Pracowałem przy budowie szosy. W kwietniu 1940 r. zostałem przetransportowany do obozu Wierzblany, pow. Radziechów, i tam pracowałem przy budowie szosy. 10 sierpnia 1940 r. wywieziono [mnie] do obozu Ostra Góra k. Lwowa. 20 sierpnia zostałem przewieziony do obozu Mościska i pracowałem przy budowie szosy. W marcu 1941 r. przetransportowano [mnie] do obozu Zieleńce na terenie Rosji, pracowałem przy budowie szosy. W końcu kwietnia 1941 r. zostałem wywieziony do Teofipola (Rosja), pracowałem na lotnisku.
[Gdy] zaczęła się wojna z Niemcami, przetransportowano nas do obozu w Starobielsku, tam nie pracowałem.
Obozy na terenie Polski i Rosji były to baraki z desek, zimne, brudne.
4. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:
Jeńcy byli narodowości polskiej, żydowskiej i Rusini, [byli to żołnierze] z armii polskiej, która została rozbrojona przez wojska sowieckie. Poziom umysłowy był dobry, moralnie prowadziłem się dobrze, jak i moi współtowarzysze, wzajemnie pomagaliśmy jeden drugiemu w czym tylko było można.
5. Życie w obozie, więzieniu:
Życie obozowe było bardzo ciężkie. Pobudka o godz. 5.00, pracę rozpoczynaliśmy o 6.00, a kończyliśmy o 18.00. Przy budowie szosy, na lotnisku praca trwała do 16 godzin.
Wynagrodzenie za mą pracę za cały czas: 89 rubli. Wyżywienie bardzo złe: [dziennie] 200 g chleba, dwa razy zupa bez tłuszczu i rzadka, na kolację czarna kawa. Ubrania żadnego nie otrzymałem przez cały czas niewoli. Życie [koleżeńskie] między nami było dobre, życia kulturalnego nie było.
6. Stosunek władz NKWD do Polaków:
NKWD do Polaków było wrogo usposobione, przeklinało nas różnymi przekleństwami, nazywało nas faszystami i gnębicielami robotnika polskiego. Badany nie byłem, z wyjątkiem spisania mej ewidencji. Nie bito mnie i kary żadnej nie miałem. Propaganda komunistyczna była duża, politruk uczył nas ich konstytucji, informowali nas o Polsce, że przepadła na wieki, [mówili:] „Jak swego oka nigdy nie zobaczysz, to tak i Polskę będziesz widzieć”.
7. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:
Pomoc lekarska słaba, a to z powodu braku lekarstw. W czasie mego pobytu w obozach zmarł Maciejczak, został zastrzelony w Busku kupiec z Warszawy i jeden się tam powiesił, nieznanego mi nazwiska.
8. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?
Łączność z krajem i rodziną miałem. W lipcu 1940 r. otrzymałem trzy pocztówki od brata mego, poza tym żadnej.
9. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?
25 sierpnia 1941 r. wraz z innymi zostałem zwolniony z obozu i bezpośrednio przyjechaliśmy do amii polskiej, która organizowała się w Tockoje. Zostałem przyjęty i przydzielony do 6 Batalionu Saperów.
Miejsce postoju, 5 marca 1943 r.