HENRYK DZIEMIAN

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Sap. Henryk Dziemian, 32 lata, blacharz, żonaty, jedno dziecko; 11 Batalion Saperów Kolejowych, kompania warsztatowa.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Zostałem aresztowany 24 stycznia 1940 r. w pociągu idącym z Augustowa do Grodna i osadzony w więzieniu w Grodnie.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Osiem miesięcy w więzieniu grodzieńskim. Po otrzymaniu wyroku pięciu lat przymusowej pracy zostałem wywieziony na Północ – Peczorski łagier, 11. oddzielenie, 202. Kołonija, nad rzeką Każym.

4. Opis obozu, więzienia:

Więzienie okropne, brud, spacer sześć razy w ciągu ośmiu miesięcy, golenie i strzyżenie raz w ciągu dwóch miesięcy. Warunki na Północy nieco lepsze pod względem higieny. Spanie w namiotach na okrągłych kołkach bez posłania.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Sami Polacy. Kategoria więźniów: polityczni. Stosunki wzajemne dobre.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca w obozie: karczowanie lasu i [sypanie] nasypu toru kolejowego taczkami. 12 godzin pracy w ciągu dnia, przymusowe wykonanie normy poza 12-godzinnym dniem pracy, tak że ludzie słabi pracowali po 36 godzin bez przerwy.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek władz NKWD do Polski bardzo zły. [Mówiono, że] Polski nie będzie. Niemcy wojują z Anglią, a Armia Czerwona zabierze całą Europę – [to] było głoszone przez propagandę sowiecką.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska bardzo znikoma. Śmiertelność bardzo duża. Zmarli: Zdanowicz, Kamiński, Batulinski. Więcej nazwisk nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Z chwilą aresztowania żadnej łączności.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Na mocy umowy polsko-sowieckiej 24 września 1941 r. zostałem zwolniony z Pieczorskiego łagru, 11. oddzielenia, 202. kołonii, i zawieziony do miejscowości Nukus nad rzeką Amu-darią. Po przebyciu czterech miesięcy w mieście Urgienicz [Urgencz] samodzielnie przyjechałem do Kermine, gdzie 21 marca 1942 r. zostałem wcielony do 7 Dywizji, baon zbiorowy [?].